Giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt
- Thread starter Ưa Khẩu Nghiệp Nhất 4rum
- Start date
Ưa Khẩu Nghiệp Nhất 4rum
Phàm Nhân
Những năm qua sự phổ biến của truyện ngôn tình Trung Quốc tại Việt Nam có sự đóng góp rất lớn của những editor từ "nghiệp dư" tới "chuyên nghiệp".
Dịch truyện cần giúp người đọc cảm thấy dễ hiểu nhất, với edit truyện thì yêu cầu cũng tương đương. Suốt mấy năm đọc truyện, mình nhận thấy sự tồn tại của những hạn sạt lớn trong các bản edit, theo cá nhân mình là đang ảnh hưởng đến cách dùng từ của rất nhiều bạn trẻ (nói "ghê" hơn thì là có ảnh hưởng nhất định tới sự trong sáng của tiếng Việt).
Có rất nhiều cấu trúc ngữ pháp tiếng Trung ngược với tiếng Việt, nhiều từ nguyên Hán Việt, hoặc một từ được dịch ra mang nhiều nghĩa nhưng lại được chọn những nghĩa không phù hợp với ngữ cảnh. Với những bạn có kinh nghiệm, đọc nhiều truyện thì sẽ hiểu, nhưng khi mới bắt đầu làm quen với ngôn tình thì không tránh khỏi hoang mang trước cách dùng từ lạ lẫm đó. Dù rất cảm ơn công sức và thời gian những editor bỏ ra, nhưng mình vẫn phải nói là cá nhân mình (và hẳn còn rất nhiều người nữa) thấy khó chịu khi đọc truyện mà gặp những trường hợp như vậy. Đừng cảm thấy tự ái, không phải ai cũng giỏi ngay từ đầu.
Mình tin nếu các bạn trau chuốt bản edit hơn một chút thì kết quả sẽ tuyệt vời hơn nhiều.
* NGỮ PHÁP: Một lỗi lớn khi dịch/edit là để ngữ pháp tiếng Trung nguyên như trong bản convert, ngược so với tiếng Việt, đọc phải thấy rất ngang. Nhiều trạng ngữ trong tiếng Trung trong tiếng Việt lại được đặt ở vị trí khác.
Khi edit, hãy đọc lại là cảm nhận xem câu có chỗ nào không ổn. Cách hiệu quả nhất là cho người không đọc ngôn tình đọc thử câu bạn edit. Với bản thân editor thì phần lớn đã đọc không biết bao là bộ truyện, tự luyện được công phu "tự hiểu", nhiều khi bạn không nhìn được điểm bất hợp lý đâu. Ví dụ: "Tôi ngày mai sẽ đi làm đúng giờ." Câu đúng phải là: "Ngày mai tôi sẽ đi làm đúng giờ."
Ngoài ra còn có một số cấu trúc tiếng Trung không có trong tiếng Việt. Ví dụ 做更好的我 (be a better me) bạn sẽ dịch kiểu gì? Tất nhiên bạn phải chọn cách dịch nghĩa một cách linh hoạt, không thể dịch sát cấu trúc, có ép mình dịch thì câu nghe rất lạ.
Với một số loại câu hỏi, đi cuối câu là từ 吗, khi dịch sang tiếng Việt cần linh hoạt, xem xét nội dung câu hỏi mà dịch là: à, sao, không. Trong một số câu đặc biệt (câu siêu siêu ngắn), nếu để y nguyên trong tiếng Trung, có trường hợp nghe rất ngớ ngẩn (đọc, đâu giống nghe mà bảo có ngữ khí), trường hợp thì có vẻ rất bất lịch sự. Những kính ngữ như dạ, vâng, ạ cần được thêm trong cuộc đối thoại với người lớn tuổi, người có địa vị cao hơn,... nếu bạn không muốn nhân vật của mình là kẻ hỗn hào.
** TỪ: Lỗi thứ nhất là lạm dụng từ Hán Việt khó hiểu. Với những từ Hán Việt được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống thường ngày thì vẫn ổn, nhưng nếu có từ thuần Việt tương đương thì khuyên bạn nên sử dụng từ thuần Việt, hoặc từ mượn tiếng Anh (tất nhiên là từ dễ hiểu). Trong truyện hiện đại thì càng hạn chế càng tốt. Mình thấy nhiều trường hợp người edit để Hán Việt rồi, người beta mở ngoặc giải thích ở bên cạnh, nên thay thế luôn thì hơn. Với truyện cổ đại thì cần cân nhắc. Nhiều editor để nguyên âm Hán Việt khi edit truyện cổ đại để tăng độ "cổ". Thật ra điều này đôi khi không cần thiết.
Các tác phẩm viết từ thời phong kiến ở Trung Quốc được các dịch giả Việt Nam dịch rất xuất sắc, không cần quá nhiều từ Hán Việt. Sự xuất hiện với tần suất dày đặc của các từ này, đặc biệt là khác từ vô cùng khó hiểu sẽ khiến người đọc cảm thấy khó chịu. Ví dụ cho lỗi lạm dụng từ Hán Việt: Lão công. Đây là cách xưng hô hiện đại, dịch sang tiếng Việt có lựa chọn tuyệt vời là "ông xã",hoặc nếu không có thể dịch là "chồng". Lỗi thứ 2 là chọn phải nghĩa sai cho một từ có nhiều nghĩa khi được dịch sang tiếng Việt. Vẫn là yêu cầu xem ngữ cảnh mà chọn từ thích hợp. Ví dụ:
ỦY KHUẤT 委屈
Đây là âm Hán Việt, không có trong tiếng Việt hiện đại. Khi dịch sang tiếng Việt, tùy ngữ cảnh mà nên linh hoạt dịch như sau:
1. Cảm thấy "ủy khuất": ấm ức tủi thân, oan ức, uất ức, uất nghẹn
2. Chịu "ủy khuất": ấm ức, thiệt thòi, uất ức, oan, oan ức, oan uổng
3. "ủy khuất" + động từ: ấm ức/uất ức + động từ
BẤT QUÁ 不过
Trong tiếng Việt cũng có "bất quá", nhưng ý nghĩa khác so với trong tiếng Trung, với nghĩa "cùng lắm chỉ", "cùng lắm thì". Khi thấy từ này, bạn có thể dịch theo ngữ cảnh và vai trò ngữ pháp của từ:
1. Khi làm liên từ (thường ở đầu câu hoặc đầu vế sau): Nhưng, nhưng mà, có điều, song, tuy nhiên
2. Khi là phó từ đi cùng tính từ, biểu thị mức độ cao nhất: vô cùng ***, *** nhất trên đời, *** hơn hết thảy, *** hết mức
3. Khi là phó từ chỉ ranh giới, mức độ nhỏ hoặc nhẹ (tuổi tác, số lượng): chẳng qua, vừa mới, mới chỉ, chỉ có.
Đây là từ mình ghét nhất khi đọc truyện edit. Mặc dù bây giờ ít đọc bản edit hoặc có đọc thì cũng ít gặp phải, nhưng không thể phủ nhận là nó xuất hiện rất rất rất nhiều, từ truyện hiện đại đến cổ đại. Thừa nhận đi, khi mới đọc ngôn tình, bạn không hiểu từ "ủy khuất" này nghĩa là gì đúng không?
CƯ NHIÊN 居然
1. Biểu thị việc bất ngờ, ngoài ý muốn: ấy vậy mà, thế mà, lại, không ngờ (đại loại thế)
2. Biểu thị sự hiển nhiên, rõ ràng: hiển nhiên, rõ ràng, dễ nhận thấy (dùng trong văn viết)
Kiểu dùng thứ nhất hay gặp hơn, thú thật là tới giờ chưa gặp phải trường gợp 2, nhưng nó được liệt kê trong từ điển nên tôi bê cả vào luôn.
Trích từ page Ổ Elephant của Apry618
Dịch truyện cần giúp người đọc cảm thấy dễ hiểu nhất, với edit truyện thì yêu cầu cũng tương đương. Suốt mấy năm đọc truyện, mình nhận thấy sự tồn tại của những hạn sạt lớn trong các bản edit, theo cá nhân mình là đang ảnh hưởng đến cách dùng từ của rất nhiều bạn trẻ (nói "ghê" hơn thì là có ảnh hưởng nhất định tới sự trong sáng của tiếng Việt).
Có rất nhiều cấu trúc ngữ pháp tiếng Trung ngược với tiếng Việt, nhiều từ nguyên Hán Việt, hoặc một từ được dịch ra mang nhiều nghĩa nhưng lại được chọn những nghĩa không phù hợp với ngữ cảnh. Với những bạn có kinh nghiệm, đọc nhiều truyện thì sẽ hiểu, nhưng khi mới bắt đầu làm quen với ngôn tình thì không tránh khỏi hoang mang trước cách dùng từ lạ lẫm đó. Dù rất cảm ơn công sức và thời gian những editor bỏ ra, nhưng mình vẫn phải nói là cá nhân mình (và hẳn còn rất nhiều người nữa) thấy khó chịu khi đọc truyện mà gặp những trường hợp như vậy. Đừng cảm thấy tự ái, không phải ai cũng giỏi ngay từ đầu.
Mình tin nếu các bạn trau chuốt bản edit hơn một chút thì kết quả sẽ tuyệt vời hơn nhiều.
* NGỮ PHÁP: Một lỗi lớn khi dịch/edit là để ngữ pháp tiếng Trung nguyên như trong bản convert, ngược so với tiếng Việt, đọc phải thấy rất ngang. Nhiều trạng ngữ trong tiếng Trung trong tiếng Việt lại được đặt ở vị trí khác.
Khi edit, hãy đọc lại là cảm nhận xem câu có chỗ nào không ổn. Cách hiệu quả nhất là cho người không đọc ngôn tình đọc thử câu bạn edit. Với bản thân editor thì phần lớn đã đọc không biết bao là bộ truyện, tự luyện được công phu "tự hiểu", nhiều khi bạn không nhìn được điểm bất hợp lý đâu. Ví dụ: "Tôi ngày mai sẽ đi làm đúng giờ." Câu đúng phải là: "Ngày mai tôi sẽ đi làm đúng giờ."
Ngoài ra còn có một số cấu trúc tiếng Trung không có trong tiếng Việt. Ví dụ 做更好的我 (be a better me) bạn sẽ dịch kiểu gì? Tất nhiên bạn phải chọn cách dịch nghĩa một cách linh hoạt, không thể dịch sát cấu trúc, có ép mình dịch thì câu nghe rất lạ.
Với một số loại câu hỏi, đi cuối câu là từ 吗, khi dịch sang tiếng Việt cần linh hoạt, xem xét nội dung câu hỏi mà dịch là: à, sao, không. Trong một số câu đặc biệt (câu siêu siêu ngắn), nếu để y nguyên trong tiếng Trung, có trường hợp nghe rất ngớ ngẩn (đọc, đâu giống nghe mà bảo có ngữ khí), trường hợp thì có vẻ rất bất lịch sự. Những kính ngữ như dạ, vâng, ạ cần được thêm trong cuộc đối thoại với người lớn tuổi, người có địa vị cao hơn,... nếu bạn không muốn nhân vật của mình là kẻ hỗn hào.
** TỪ: Lỗi thứ nhất là lạm dụng từ Hán Việt khó hiểu. Với những từ Hán Việt được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống thường ngày thì vẫn ổn, nhưng nếu có từ thuần Việt tương đương thì khuyên bạn nên sử dụng từ thuần Việt, hoặc từ mượn tiếng Anh (tất nhiên là từ dễ hiểu). Trong truyện hiện đại thì càng hạn chế càng tốt. Mình thấy nhiều trường hợp người edit để Hán Việt rồi, người beta mở ngoặc giải thích ở bên cạnh, nên thay thế luôn thì hơn. Với truyện cổ đại thì cần cân nhắc. Nhiều editor để nguyên âm Hán Việt khi edit truyện cổ đại để tăng độ "cổ". Thật ra điều này đôi khi không cần thiết.
Các tác phẩm viết từ thời phong kiến ở Trung Quốc được các dịch giả Việt Nam dịch rất xuất sắc, không cần quá nhiều từ Hán Việt. Sự xuất hiện với tần suất dày đặc của các từ này, đặc biệt là khác từ vô cùng khó hiểu sẽ khiến người đọc cảm thấy khó chịu. Ví dụ cho lỗi lạm dụng từ Hán Việt: Lão công. Đây là cách xưng hô hiện đại, dịch sang tiếng Việt có lựa chọn tuyệt vời là "ông xã",hoặc nếu không có thể dịch là "chồng". Lỗi thứ 2 là chọn phải nghĩa sai cho một từ có nhiều nghĩa khi được dịch sang tiếng Việt. Vẫn là yêu cầu xem ngữ cảnh mà chọn từ thích hợp. Ví dụ:
ỦY KHUẤT 委屈
Đây là âm Hán Việt, không có trong tiếng Việt hiện đại. Khi dịch sang tiếng Việt, tùy ngữ cảnh mà nên linh hoạt dịch như sau:
1. Cảm thấy "ủy khuất": ấm ức tủi thân, oan ức, uất ức, uất nghẹn
2. Chịu "ủy khuất": ấm ức, thiệt thòi, uất ức, oan, oan ức, oan uổng
3. "ủy khuất" + động từ: ấm ức/uất ức + động từ
BẤT QUÁ 不过
Trong tiếng Việt cũng có "bất quá", nhưng ý nghĩa khác so với trong tiếng Trung, với nghĩa "cùng lắm chỉ", "cùng lắm thì". Khi thấy từ này, bạn có thể dịch theo ngữ cảnh và vai trò ngữ pháp của từ:
1. Khi làm liên từ (thường ở đầu câu hoặc đầu vế sau): Nhưng, nhưng mà, có điều, song, tuy nhiên
2. Khi là phó từ đi cùng tính từ, biểu thị mức độ cao nhất: vô cùng ***, *** nhất trên đời, *** hơn hết thảy, *** hết mức
3. Khi là phó từ chỉ ranh giới, mức độ nhỏ hoặc nhẹ (tuổi tác, số lượng): chẳng qua, vừa mới, mới chỉ, chỉ có.
Đây là từ mình ghét nhất khi đọc truyện edit. Mặc dù bây giờ ít đọc bản edit hoặc có đọc thì cũng ít gặp phải, nhưng không thể phủ nhận là nó xuất hiện rất rất rất nhiều, từ truyện hiện đại đến cổ đại. Thừa nhận đi, khi mới đọc ngôn tình, bạn không hiểu từ "ủy khuất" này nghĩa là gì đúng không?
CƯ NHIÊN 居然
1. Biểu thị việc bất ngờ, ngoài ý muốn: ấy vậy mà, thế mà, lại, không ngờ (đại loại thế)
2. Biểu thị sự hiển nhiên, rõ ràng: hiển nhiên, rõ ràng, dễ nhận thấy (dùng trong văn viết)
Kiểu dùng thứ nhất hay gặp hơn, thú thật là tới giờ chưa gặp phải trường gợp 2, nhưng nó được liệt kê trong từ điển nên tôi bê cả vào luôn.
Trích từ page Ổ Elephant của Apry618
Trước đây muội lấy tên gì và làm gì trên BNS mà ta kg gặp nhể?
Đây cũng là vấn đề nhức nhối với ta từ khi bắt đầu tham gia BNS đấy
t.ư Hoa Niên huynh.Trước đây muội lấy tên gì và làm gì trên BNS mà ta kg gặp nhể?
Đây cũng là vấn đề nhức nhối với ta từ khi bắt đầu tham gia BNS đấy
"đệ"Tks đệ!
Tên này thì nghe lâu rồi nhưng chưa được tiếp xúc phát nào
Tịch Địa là tên của muội ấy từ xa xưa luôn ấy huynh.Trước đây muội lấy tên gì và làm gì trên BNS mà ta kg gặp nhể?
Đây cũng là vấn đề nhức nhối với ta từ khi bắt đầu tham gia BNS đấy
Muội ấy là một trong những thành viên chịu khó tham gia offline nhất khu vực phía nam đó huynh, và có thông tin tháng 4 này muội ấy ra Hà Nội.Tks đệ!
Tên này thì nghe lâu rồi nhưng chưa được tiếp xúc phát nào
Không biết huynh đang sinh sống ở khu vực nào, có thể tham gia ofline để giao lưu gặp gỡ hay không
Tịch Địa rồi t.ư Hoa Niên rồi lại Tịch Địa tỷ nhỉ.
Đệ thật mà đệ"đệ"
