Trước hết, mình rất nghiêm túc cho rằng việc trả lời cụ thể cho 1 câu hỏi chung chung là điều ngớ ngẩn.
Muốn xét bằng đại học có quan trọng hay không, trên thực tế đầu tiên bạn cần sàng lọc đối tượng, vì các đối tượng khác nhau thì mức độ quan trọng của tấm bằng sẽ hoàn toàn khác nhau.
Gia đình bạn có tiền không? Gia đình bạn có quyền thế không? Gia đình bạn có quan hệ và mối quan hệ đó sẵn sàng giúp đỡ không?
3 câu hỏi trên là quan trọng nhất. Chỉ cần có 1 câu trả lời "Có", bằng đại học hay bất kì một bằng cấp gì khác là không quá cần thiết, tôi nhắc lại là ko quá cần thiết chứ ko phải hoàn toàn không cần, việc có tấm bằng hay ko lúc này chỉ ảnh hưởng nhỏ tới con đường của bạn. Tiền, quyền, quan hệ sẽ giúp bạn san bằng hầu hết mọi chông gai trên con đường thành công. Đây là 1 tầng lớp riêng biệt, tự tạo được ra luật chơi hoặc điều khiển luật chơi theo hướng có lợi cho mình.
Nếu bạn là gái, thêm 1 câu: bạn có đẹp không? Nếu có, ở trong thời đại này, bạn cũng chẳng cần thiết phải cắm đầu học hành để có một cuộc sống sung túc, trừ phi bạn quá dại khờ.
Nếu 3 câu trả lời đều "không" (với bạn gái là 4), lúc này chúng ta mới thảo luận được. Và do ko biết từ "đại học" bạn nhắc đến ở đây ám chỉ điều gì, nên tôi xin phép gộp tất cả trình độ sau trung học (trung cấp, cao đẳng, đại học) vào chung một chỗ.
Gia đình bạn không tiền, không quan hệ, không quyền thế, không đẹp. Và bạn đứng trước câu hỏi: đại học, hoặc không học?
Bỏ qua những tấm gương xác xuất 1 phần 1 trăm triệu kiểu bầu Đức (tôi không nhắc đến Bill Gate bởi gia đình ông ấy vốn cũng khủng sẵn rồi, còn ông Đức xuất thân thợ mộc và ở ngay VN), chúng ta hãy thử nhìn thẳng vào tình hình thực tế giữa có học và không học ĐH của các thanh niên bốn-không:
- Bao nhiêu phần trăm thanh niên không học đại học có thu nhập ấn tượng, có nhà có xe, tiền tiêu không cần nghĩ? Và bao nhiêu phần trăm trong số họ làm công nhân, làm bốc vác, làm phụ hồ, bán hàng đa cấp, lao động nặng nhọc với thu nhập thấp, cuộc sống bấp bênh, tương lai mờ mịt? Xác suất bạn rơi vào vế nào cao hơn? Một hay hai? Bao nhiêu phần trăm cơ hội cho bạn rơi vào vế một? Và bạn tự thấy mình có ưu điểm gì để có khả năng đứng vế một? Bạn có tự tin nhiều không? Và tự tin của bạn đến từ đâu? Sẽ dẫn bạn đến đâu? Thành công hay ổ đa cấp?
- Bao nhiêu phần trăm thanh niên tốt nghiệp đại học rơi vào thất nghiệp trong nhiều năm và phải quay về nghề lao động chân tay? Tôi nhắc lại là thất nghiệp trong nhiều năm, việc thất nghiệp với sinh viên ra trường cần xét khoảng 5 năm mới chính xác, sau 5 năm mà anh vẫn ko kiếm được công việc ổn định với thu nhập chấp nhận được mới nên xếp anh vào kẻ thất bại. Thu nhập ấy (tính cả kì vọng tăng thu nhập trong tương lai) có đủ bù đắp chi phí trả ra để học ĐH hay không (tính cả trượt giá). Mức độ thoải mái của môi trường làm việc và sự nhàn hạ hay khó nhọc của công việc cũng cần được xét đến.
Và xét riêng cho số đại học thất nghiệp. Bao nhiêu phần trăm trong số những người đó học hành một cách tử tế? Bao nhiêu phần trăm học hành lười biếng, đêm thức ngày trốn tiết thi rớt lên rớt xuống? Bao nhiêu phần trăm học hành thụ động không chịu tìm hiểu kiến thức bên ngoài? Bao nhiêu phần trăm những người chịu học nghiêm túc mà ra trường vẫn thất nghiệp, vẫn không thành công?
Trả lời hết các câu hỏi trên (nôm na đại khái là đủ, ko có con số chính xác đâu), bạn sẽ biết mình cần tấm bằng ĐH hay không.
Tôi cho rằng nếu bạn là thanh niên bốn-có hoặc chỉ cần có-một-trong-bốn, bạn cóc cần tấm bằng đại học để tỏa sáng. Nếu cha tôi là Bill Gate hoặc Nguyễn Xuân Phúc, tôi học hay không cũng chẳng quan trọng mấy. Trong một cuộc chơi, bạn không thể thua cuộc nếu cha bạn là người định ra luật chơi kiêm trọng tài.
Nếu bạn là thanh niên bốn-không (chiếm đa số thanh niên tỉnh lẻ và đương nhiên đa số thanh niên VN), bạn cần hiểu rằng mình nên nhìn vào các tấm gương phổ biến để định hướng và phấn đấu chứ không phải các tấm gương cá biệt. Các tỉ phú ko bằng đại học là cá biệt, con đường của họ chỉ họ mới đi được. Bạn nghĩ rằng mình là nhân vật chính của cuộc đời và hành động, quyết định như thể mình là nhân vật chính, mọi cơ may cơ hội sẽ dồn cho bạn? Tôi tin rằng với t.ư tưởng như vậy, khi kiên trì đi đến hết con đường, bạn sẽ có hơn 99% cơ may gặp được hai thứ: nghề phụ hồ hoặc động đa cấp. Chúc bạn may mắn vậy.