Hôm qua và sáng nay t ngồi đọc lại truyện "Ko gia đình", có điều t không còn cảm xúc như ngày xưa nữa. Lần đầu là hồi học lớp 11, truyện đc in những năm 80 thì phải. T vẫn còn nhớ mang máng mấy cái lời tựa của người dịch. Đại ý là khen truyện hay bla bla, nhưng phê phán về t.ư tưởng t.ư sản của truyện. Nghĩa là dưới góc nhìn của các nhà vô sản, tác giả cho nhân vật chính đc hưởng hạnh phúc bằng sự giàu có, rồi báo ân bằng tiền bạc là một quan niệm hết sức sặc mùi t.ư bản ?!!
Bây giờ đọc lại thấy điều đó hết sức bình thường, không đến nỗi bị phê phán thế chứ. Chỉ có điều là truyện hơi ảo ở cái chi tiết 2 cậu bé kiếm tiền đơn giản quá; trong khi lại để 1 ông lão chết đói. Ấy, 2 thằng nhóc cộng tuổi lại chưa chắc đc 1/3 của ông lão mà kiếm tiền như Bill Gate vậy?!
Một cái nữa là không còn xúc động khi đọc đến đoạn cái chết của mấy chú chó, của con khỉ và của ông lão. Nếu nói là bây giờ t đã máu lạnh thì hơi quá, có lẽ là vô cảm rồi.
Mà lại nhớ cái câu của ông giảng viên, "cần có một trái tim nóng và đầu óc lạnh trc sự khiêu khích của các thế lực thù địch, ..vv..vv"
Đó là tất cả những gì t thu đc sau 4 ngày học, à còn tờ chứng chỉ nữa chứ. Có điều ai cũng có một tờ chứng chỉ như nhau; bất kể là làm bài thu hoạch như thế nào; viết kín 4 tờ giấy hay 1 tờ thì cũng vậy cả.
GGWP..
.........................
Sau đó Danglars đến hãng Thomson và French, rồi hai mươi phút sau hắn ra khỏi đó, hớn hở mừng vui vì đã bỏ túi được tờ hối phiếu năm triệu.
Danglars trở về chỗ ở của mình; hắn mệt mỏi nhưng mãn nguyện và buồn ngủ. Hắn đi ngủ, đặt ví dưới chiếc gối dài ở đầu giường rồi ngủ thiếp đi.
Ngày hôm sau, hắn thức dậy muộn. Hắn ăn sáng và yêu cầu ngựa trạm vào buổi chiều.
Danglars muốn ghé qua Venise để nhận ở đó một phần tài sản, rồi từ Venise đi Vienne là nơi hắn nhận nốt phần còn lại - ý định của hắn là sẽ ngụ lại thành phố này, người ta đoan chắc với hắn đó là một thành phố của hoan lạc.
Hắn lên đường, nhưng hắn vừa mới đi được độ gần ba dặm trong vùng quê của thành Rome thì bỗng nhiên hắn thấy có một người khoác áo choàng đang phi nước đại cạnh cửa xe bên phải.
Lại một người nữa phi ngựa nước đại cạnh cửa xe bên trái.
- Này, ông bạn! Chúng ta đi đâu vậy? Hắn thò đầu ra cửa xe và nói.
Hắn chẳng hề được ai trả lời. Chiếc xe tiếp tục chạy với tốc độ ghê người. Một giờ đồng hồ trôi qua khủng khiếp, vì cứ mỗi cột mốc mới loang loáng vút qua cửa xe đang chạy, kẻ chạy trốn lại càng nhận ra rằng họ đang dẫn hắn quay trở lại. Cuối cùng hắn thấy cái khối sẫm màu của vành đai thành cổ bao quanh Rome.
- Ôi! Ôi! Danglars thì thào, ta không quay về thành phố, đây là...
Bất chợt, sau lời của người phi ngựa cạnh cửa xe bên phải, chiếc xe dừng lại.
Đồng thời cửa xe bên trái mở ra.
- Xuống! Một giọng nói ra lệnh.
Danglars lặng lẽ theo người dẫn đường mà không hỏi han gì, đi qua những vạt cỏ cao cho đến tận một mô đá bên trên là một bụi rậm.
Hắn bật ra một tiếng rên rầu rĩ và đi theo người dẫn đường: hắn cố không van xin cũng không kêu la. Hắn chẳng còn cả sức lực, cả ý chí, cả sức mạnh lẫn xúc cảm; hắn đi vì người ta dẫn hắn đi.. hắn cúi xuống theo bản năng để tránh bị dập trán và thấy mình đang ở trong một xà lim đục hẳn vào đá. Cái xà lim này sạch sẽ, dù là trần trụi, khô ráo dù là ngầm dưới đất ở một độ sâu không sao ước lượng được.
Một cái ổ cỏ khô phủ da dê được trải trong góc xà lim...
- Vào đi. Người dẫn đường nói.
Và vừa đẩy Danglars vào xà lim hắn vừa đóng cửa lại sau lưng hắn. Một cái chốt rít lên, Danglars đã là tù nhân.
ở một mình, Danglars lấy lại được đôi chút can trường. Khi mà họ chẳng giết hắn ngay lập tức, ắt hẳn là họ bắt hắn để mà tước đoạt của hắn, và bởi hắn chỉ mang trong người có vài đồng lu y, họ sẽ đòi hắn tiền chuộc. Hắn vẫn còn lại khoảng độ năm triệu năm chục ngàn phrăng. Vậy thì gần như chắc chắn là hắn thoát, Danglars nằm dài xuống ổ và sau vài lần trở mình hắn ngủ thiếp đi.
Vừa thức dậy, hắn thọc tay ngay vào túi. Các túi vẫn y nguyên.
Rồi hắn cảm thấy đói. Hắn đứng dậy và ra gõ cửa để gọi người gác ngục.
- Này ông bạn! Danglars vừa nói vừa dùng các ngón tay gõ nhịp vào cửa, có lẽ đã đến lúc họ cũng phải nghĩ tới việc nuôi dưỡng tôi chứ, tôi ấy!
Tên cướp đến mở cửa. Đó là Peppino, người quen biết cũ của chúng ta.
- Tôi đói, Danglars nói, thậm chí rất đói.
- Đức ông muốn ăn ư? Không có gì tiện hơn, tên cướp nói; ở đây người ta có được bất cứ cái gì người ta muốn, và phải trả tiền ngay, dĩ nhiên như vậy. Ngài gọi món đi.
- Này, một con gà giò, một con cá, thịt thú rừng, gì cũng được miễn là tôi được ăn.
- Xin tùy ý đức ông; chúng tôi dọn một con gà giò có được không?
- ừ, một con gà giò.
Vài phút sau một người trẻ tuổi xuất hiện mang tới con gà giò đặt trên đĩa bạc.
- Đây, thưa đức ông, Peppino đỡ con gà từ tay tên cướp trẻ và đặt nó lên cái bàn mọt.
Danglars bắt đầu làm nhiệm vụ xả con gà ra.
- Xin lỗi, Đức ông, tên cướp vừa nói vừa đặt tay lên vai ông chủ ngân hàng; ở đây có quy định trả tiền trước khi ăn; người ta có thể không hài lòng khi ra khỏi...
- A! A! Danglars nói, chúng ta không còn như ở Paris nữa, nhưng anh hãy hành động cao thượng. Nào, tôi luôn nghe nói ở Italie giá sinh.hoạt rẻ, một con gà giò ở Rome chắc độ mười hai xu.
- Đây, hắn nói và ném ra một đồng lu y cho tên cướp.
Peppino nhặt đồng lu y, Danglars đưa dao lại gần con gà.
- Khoan đã, đức ông, Peppino vừa nói vừa đứng dậy, khoan đã, đức ông còn thiếu tôi món tiền nữa. Con gà này giá năm ngàn lu y; thế là đức ông chỉ còn thiếu tôi bốn ngàn chín trăm chín mươi chín đồng lu y nữa.
Danglars trợn tròn đôi mắt khi nghe phát giá trong trò đùa giỡn một tấc đến trời này.
- Ôi! Buồn cười quá. Hắn lẩm bẩm.
Và hắn muốn lại bắt đầu xả con gà, nhưng tên cướp cản hắn lại.
- Nào, tên cướp nói và chìa tay ra.
- Cái gì! Một trăm ngàn phrăng con gà này!
- Đức ông ơi, thật không thể hình dung nổi người ta nuôi gà vịt trong những hang đá đáng nguyền rủa này vất vả đến thế nào đâu.
- ông bạn thân mến ôi, tôi tuyên bố điều đó là vô lý, là ngốc nghếch! Danglars nổi khùng lên nói vậy. Hay là anh tưởng người ta có một trăm ngàn phrăng trong túi?
- ông có năm triệu năm mươi ngàn phrăng trong túi, thưa đức ông, Peppino nói; tức là mua được năm mươi con gà tơ giá một trăm ngàn phrăng và nửa con gà tơ giá năm mươi ngàn. ông có mở tín dụng ở chỗ các ông Thomson và French ở Rome. Hãy đưa cho tôi một chi phiếu bốn ngàn chín trăm chín mươi chín lu y ở chỗ các ông ấy, chủ ngân hàng của chúng tôi sẽ lấy tiền cho chúng tôi.
Danglars rùng mình; hắn sáng mắt ra: vẫn cứ là đùa cợt, nhưng rốt cuộc hắn đã hiểu đó là thế nào.
- Quỷ bắt anh đi! Danglars phẫn nộ vì bị chế giễu một cách dai dẳng như vậy.
Tên cướp ra hiệu, gã trai trẻ liền vươn đôi tay ra bưng gọn con gà đi. Danglars buông mình xuống cái ổ trải da dê.
Nhưng cái đói đã thắng Danglars;
hắn vớ lấy bút và giấy mà tên cướp đưa cho, viết lệnh chi và ký.
- Này, hắn nói, đây là chi phiếu không ghi danh cho phép người cầm phiếu được lĩnh tiền.
- Còn ông, đây là con gà của ông.
Danglars xả con gà và thở dài: sao mà nó quá gầy so với số tiền lớn đến thế.
Ngày hôm sau, Danglars lại thấy đói, không khí cái hang này làm cho người ta ngon miệng hết sức.
Người tù ngỡ rằng hôm ấy hắn không cần chi tiêu gì thêm: con người dè sẻn, hắn đã.giấu nửa con gà và một mẩu bánh vào góc xà lim.
Nhưng vừa mới ăn xong là hắn thấy khát:
hắn chưa lường trước chuyện này.
Hắn chống chọi với cơn khát cho đến lúc cảm thấy lưỡi ráo khô dính vào vòm miệng. Lúc đó chẳng thể nào chịu đựng được ngọn lửa thiêu đốt hắn, hắn gọi.
- Có tôi đây, thưa đức ông, tên cướp vừa nói vừa vội vàng chạy tới.
Danglars thấy sự sốt sắng này có vẻ là điềm lành. Tên cướp hỏi:
- Ngài muốn gì?
- Đồ uống. Người tù nói.
- Đức ông ơi, Peppino nói, ông biết rằng rượu vang đắt phi thường ở vùng ngoại vi Rome.
- Vậy thì cho ta nước, Danglars nói, tìm cách đỡ đòn.
- ồ! Thưa đức ông, nước lại còn hiếm hơn rượu vang, trời đang đại hạn mà!
- Này, Danglars nói, xem ra chúng ta sắp làm lại từ đầu đây! Lần này, bao nhiêu?
- Hai mươi lăm ngàn phrăng một chai.
- Này, Danglars kêu lên, có phải là các anh muốn lột trụi ta không, cứ làm thế còn hơn là xé xác ta ra từng mảnh từng mảnh một mà ăn thịt.
- Có thể, Peppino nói, đó là dự định của chủ tướng tôi.
- Chủ tướng ư, hắn là ai vậy?
- Là người mà họ dẫn ông đến gặp ngày hôm kia ấy.
- Thế hắn ở đâu? Ta muốn gặp hắn.
- Dễ thôi.
Một lát sau, tên tướng cướp La Mã đã ở trước mặt Danglars. Đó là Luigi Vampa.
- ông gọi tôi à? Hắn hỏi người tù.
- Thưa ông có phải ông là chủ tướng của những người bắt tôi về đây không?
- Đúng, thưa đức ông.
- Vậy ông muốn đòi tôi tiền chuộc là bao nhiêu? Nói đi.
- Thật quá đơn giản, là năm triệu mà ông mang trong người.
Danglars cảm thấy một cơn co thắt đáng sợ bóp nát trái tim hắn.
- Ta chỉ có thế trên đời này, thưa ông và đó là phần còn lại của một tài sản to lớn: nếu ông lấy đi của tôi thì hãy tước đoạt cuộc sống của tôi.
- Người mà chúng tôi tuân lệnh đã cấm chúng tôi không được làm cho ông đổ máu, thưa đức ông..
- Như vậy thì này, lũ khốn nạn! Danglars kêu lên, ta sẽ làm thất bại dự tính xấu xa của các người; cái chết đổi lấy cái chết, ta ưa kết thúc ngay lập tức, hãy làm cho ta đau, hãy hành hạ ta đi, hãy giết ta đi, nhưng các ngươi sẽ không có được chữ ký của ta nữa!
- Xin tùy ngài, thưa đức ông. Vampa nói.
Và hắn ra khỏi xà lim. Danglars vừa gieo mình xuống tấm da dê vừa gầm gào.
Quyết tâm không ký của hắn kéo dài được hai ngày, sau đó hắn đòi ăn và đưa một triệu.
Họ dọn cho hắn một bữa ăn tối thịnh soạn và lấy một triệu của hắn. Cứ đó cuộc đời của người tù khốn khổ là một chuyện vớ vẩn không dứt.
Hắn đã đau khổ đến nỗi hắn không muốn chuốc lấy đau khổ thêm nữa và hắn chịu đựng mọi đòi hỏi. Sau mười hai ngày, một buổi chiều hắn ăn tối như trong những ngày giàu sang, hắn tính sổ lại và nhận ra rằng hắn đã đưa nhiều hối phiếu trả tiền mặt cho người mang phiếu đến nỗi hắn chỉ còn lại có năm mươi ngàn phrăng.
Lúc đó trong hắn xảy ra một phản ứng lạ lùng: hắn cố giữ lấy năm mươi ngàn còn lại, hắn quyết định lại sống cuộc đời kham khổ, còn hơn là tiêu đi năm chục ngàn ấy.
Ba ngày trôi đi như vậy; thỉnh thoảng hắn lại có những lúc mê sảng.
Sang ngày thứ t.ư, thật không còn là một người đàn ông nữa, đó là một xác chết còn sống; hắn nhặt nhạnh dưới đất cho đến mảnh vụn cuối cùng còn rơi vãi lại của những bữa ăn trước và bắt đầu nhai ngấu nghiến cái chiếu trải trên nền đất.
Thế rồi hắn cầu xin người gác ngục.
- Hãy cầm lấy đồng tiền cuối cùng của tôi, Danglars vừa ấp úng nói vừa chìa cái ví của mình ra, hãy để cho tôi sống ở đây, trong cái hang này; tôi không đòi tự do nữa, tôi chỉ yêu cầu được sống thôi.
