Xin chào độc giả là nhóm dịch “Giáo viên Bình” đây!Nhóm dịch chúng mình xin gửi tới các độc giả một ‘series’ các bài viết về các loại vũ khí lạnh và nóng từ cổ đại đến hiện đại, thường xuất hiện trong đời sống hàng ngày của con người nói chung cũng như trong tiểu thuyết và phim ảnh nói riêng.
TRƯỜNG THƯƠNG (Phần I)
Có thể bạn đã biết Việt Nam cũng là một trong những khu vực sinh trưởng đầu tiên của loài người. Bằng chứng là các công cụ lao động, vũ khí săn bắn thuộc thời kỳ đồ đá cũ sơ kỳ được tìm thấy ở di chỉ Núi Đọ, Thanh Hóa (Núi Đọ hay núi Tràn, huyện Thiệu Hóa, Thanh Hóa, Việt Nam) . Từ đầu thế kỷ 19, các nhà khảo cổ học đã dựa vào loại vật liệu mà những người nguyên thủy dùng để chế tác công cụ lao động, vũ khí chia lịch sử phát triển của xã hội nguyên thủy làm ba giai đoạn: thời đại đồ đá, thời đại đồ đồng và thời đại đồ sắt. Vì thời đại đồ đá tồn tại trong khoảng thời gian rất lâu dài (trên thế giới đồ bằng kim loại xuất hiện sớm nhất vào khoảng bốn nghìn năm trước công nguyên, từ đó trở về trước là thời đại đồ đá), cho nên những học giả trên căn cứ vào trình độ chế tạo và công dụng của đồ đá để chia tiếp ra làm ba thời kỳ: thời kỳ đồ đá cũ, thời kỳ đồ đá giữa và thời kỳ đồ đá mới, mỗi thời kỳ đó lại được chia ra làm ba giai đoạn nhỏ hơn nữa: sơ kỳ, trung kỳ và hậu kỳ. Núi Đọ luôn là niềm tự hào văn hóa của người Việt, nơi đây chiếm phần lớn không gian trong quần thể núi Bản A và có cấu tạo địa chất đặc biệt mà những dãy núi khác không thể có. Đặc điểm dễ nhận thấy nhất chính là đá của Núi Đọ rắn, cứng hơn so với đá lớp và đá vôi. Cha ông chúng ta sớm nhận biết được điều này nên đã khai thác đá trên Núi Đọ làm thành các công cụ lao động như lao đá, giáo đá, rìu tay, mảnh tước… từ đó giúp cộng đồng người Việt nguyên thủy vượt qua thời đại đồ đá đến thời đại đồ đồng với nền văn hóa Đông Sơn rực rỡ.
- Lao đá và giáo đá chính là khởi nguồn của vũ khí trường thương sau này. Trường thương là một vũ khí lạnh nổi bật trong chiến tranh từ trước thế kỷ 14 và chỉ bị loại bỏ hoàn toàn vào đầu thế kỷ thứ 18, trường thương trong chiến tranh thường đặc biệt thích hợp cho kỵ binh hoặc bộ binh do tính chất linh hoạt uyển chuyển, dễ phát lực dễ thu lực, cộng với uy lực lớn tiện cho các chiến thuật tấn công hay phòng thủ. Từ xưa đến nay trường thương luôn là một vũ khí có tính thẩm mỹ cao, vì vậy ngày nay vẫn được dùng để biểu diễn. Trường thương là một trong những vũ khí cơ bản trong “Thập bát ban binh khí”(18 loại binh khí), cùng với ‘côn’, ‘đao’ và ‘kiếm’ được xếp vào hàng “Binh khí chi vương” (Vua của các binh khí). Trường thương là một vũ khí lạnh có danh tiếng hiển hách trong lịch sử loài người, như trong quân đội Scotland với đội hình Schiltron trong trận đánh Banockburn(1314) , trong quân đội Thụy Sĩ tại trận đánh Graddon(1476),Morat(1476), Nancy(1477), trong quân đội quân Landsknecht của Châu Âu, hay gần gũi hơn với chúng ta trong các trận đánh chống quân Nguyên Mông và gần hơn nữa là lối đánh thần tốc của quân Tây Sơn với kỹ thuật dùng thương nổi tiếng ”Độc lư thương” , được đánh giá là ‘liên tục thay đổi, biến hóa vô song, thiên hạ vô địch’ góp phần tạo lên những chiến thắng lẫy lừng Sử Việt. Trong võ thuật hiện đại, trường thương còn được dùng để biểu diễn trong các môn: Wushu với nội dung Taolu, Hình Ý quyền của Thiếu Lâm, Bát Cực quyền hay trong võ cổ truyền Việt Nam.
- Trường thương là vũ khí chuyên về đâm, thọc, có thể chém lướt có tầm đánh xa (có thể dài tới 06 mét). Cấu tạo của trường thương gồm mũi thương, ngù thương và cán thương. (Còn tiếp).
- P/s: Bonus một bài thơ về bộ truyện “Bá Chủ Mạt Thế”- Vip Bạch Ngọc Sách, Nhân vật nam chính trong truyện là một người sử dụng trường thương vô cùng thành thạo.
“Những con người ngã xuống trong tận thế,Những thân thể mục nát chẳng vẹn lành,
Những người vợ khóc chồng trong tối lạnh,
Những đứa trẻ mồ côi mất mẹ cha,
Những nỗi đau mà tận thế đã gây ra,
Âm thầm, dai dẳng mãi chẳng nhòa.
…
Ai chẳng muốn sinh tồn,
Sống cuộc đời đềm êm,
Vui vầy trong hạnh phúc,
Mong tận thế kết thúc,
Nhân loại được an lành,
Trái đất ngát màu xanh."
