Ưa Khẩu Nghiệp Nhất 4rum
Phàm Nhân
Người xưa định nghĩa chữ thơ (詩 , thi) là "...giữ trong lòng gọi là chí, phát ra lời gọi là thơ" (詩者，志之所之也。在心爲志。發言爲詩 -- Thi giả, chí chi sở chi dã. Tại tâm vi chí. Phát ngôn vi thi.) Sáng nay, bỗng dưng nhớ câu thơ của Nguyễn Trãi: "Thập tải độc thư bần đáo cốt" (十載讀書貧到骨), nghĩa là "mười năm đọc sách nghèo đến tủy", mà cũng bỗng dưng nghĩ ra một câu đối: "Nhất sinh hứa quốc nộ xung thiên" (一生許國怒衝天) - nghĩa là "một đời hiến thân cho nước, giận xông lên trời".
(Trách Am)
Thời Nguyễn Trãi thì nghèo đến tủy là nghèo cỡ nào, mình không rõ lắm, nhưng đọc văn tập của Hàn Dũ thì thấy thực ra văn nhân đời Đường nhuận bút cao lắm, không có vụ bần đáo cốt đâu.
Như Hàn tập, Tiến Vương Dụng bi văn trạng - 進王用碑文狀:
- Kỳ Vương Dụng nam sở dư thần mã nhất thất, tịnh an hàm bạch ngọc yêu tỉu nhất điều, thần tịnh vị cảm thụ lĩnh .(其王用男所與臣馬一匹，并鞍銜白玉腰帶一條，臣并未敢受領。)
Lại ở tấu Hàn Hoằng nhân sự vật biểu -奏韓弘人事物表
Tả thần tiên phụng ân sắc, sĩ "Bình Hoài Tây bi văn". Phục duyên thánh ân, dĩ bi bản tứ Hàn Hoằng đẳng, kim Hàn Hoằng kí quyên ngũ bách thất dư thần sung nhân sự, vị cảm thụ lĩnh. Cẩn lục tấu văn, phục thính tiến chỉ. Cẩn tấu. (右臣先奉恩敕，以《平淮西碑文》。伏緣聖恩，以碑本賜韓弘等，今韓弘寄絹五百匹與臣充人事，未敢受領。謹錄奏聞，伏聽進止。謹奏。)
Lưu Vũ Tích trong Tế Hàn Thoái Chi chi văn -祭韓退之之文:
- Nhất tự chi trị, liễn kim như sơn.(一字之值,輦金如山)
Đỗ Mục trong Tạ hứa thụ Giang Tây tống thải quyển đẳng trạng - 謝許受江西送撰韋丹碑彩絹等狀
- Thánh chỉ lệnh thần lĩnh Giang Tây quan sát sử Ngột Can Chúng sở ký tuyển " Vi Đan Di Ái Bi Văn " nhân sự thái quyên tam bách thất. ( 聖旨令臣領江西觀察使紇幹眾所寄撰《韋丹遺愛碑文》人事彩絹三百匹者。)
- Một thất quyên ( lụa ) ở vào thời của Hàn Dũ, dựa trên Luận Biến Diêm Pháp Sự Nghi Trạng 論變鹽法事宜狀 vào khoảng : Sơ định lưỡng thuế thời ,quyên nhất thất trị tiền tam thiên, kim quyên nhất thất trị tiền bát bách. (平叔云: 初定兩稅時，絹一匹直錢三千，今絹一匹，直錢八百。)
Vậy là 1 thất lụa được khoảng 800 tiền, tương đương với 4 hộc thóc, vậy mỗi lần viết văn, sơ sơ lãnh nhuận bút là 2000 hộc thóc, dư dả để phong lưu cả năm, khỏe quá là khỏe.
(Trách Am)
Thời Nguyễn Trãi thì nghèo đến tủy là nghèo cỡ nào, mình không rõ lắm, nhưng đọc văn tập của Hàn Dũ thì thấy thực ra văn nhân đời Đường nhuận bút cao lắm, không có vụ bần đáo cốt đâu.
Như Hàn tập, Tiến Vương Dụng bi văn trạng - 進王用碑文狀:
- Kỳ Vương Dụng nam sở dư thần mã nhất thất, tịnh an hàm bạch ngọc yêu tỉu nhất điều, thần tịnh vị cảm thụ lĩnh .(其王用男所與臣馬一匹，并鞍銜白玉腰帶一條，臣并未敢受領。)
Lại ở tấu Hàn Hoằng nhân sự vật biểu -奏韓弘人事物表
Tả thần tiên phụng ân sắc, sĩ "Bình Hoài Tây bi văn". Phục duyên thánh ân, dĩ bi bản tứ Hàn Hoằng đẳng, kim Hàn Hoằng kí quyên ngũ bách thất dư thần sung nhân sự, vị cảm thụ lĩnh. Cẩn lục tấu văn, phục thính tiến chỉ. Cẩn tấu. (右臣先奉恩敕，以《平淮西碑文》。伏緣聖恩，以碑本賜韓弘等，今韓弘寄絹五百匹與臣充人事，未敢受領。謹錄奏聞，伏聽進止。謹奏。)
Lưu Vũ Tích trong Tế Hàn Thoái Chi chi văn -祭韓退之之文:
- Nhất tự chi trị, liễn kim như sơn.(一字之值,輦金如山)
Đỗ Mục trong Tạ hứa thụ Giang Tây tống thải quyển đẳng trạng - 謝許受江西送撰韋丹碑彩絹等狀
- Thánh chỉ lệnh thần lĩnh Giang Tây quan sát sử Ngột Can Chúng sở ký tuyển " Vi Đan Di Ái Bi Văn " nhân sự thái quyên tam bách thất. ( 聖旨令臣領江西觀察使紇幹眾所寄撰《韋丹遺愛碑文》人事彩絹三百匹者。)
- Một thất quyên ( lụa ) ở vào thời của Hàn Dũ, dựa trên Luận Biến Diêm Pháp Sự Nghi Trạng 論變鹽法事宜狀 vào khoảng : Sơ định lưỡng thuế thời ,quyên nhất thất trị tiền tam thiên, kim quyên nhất thất trị tiền bát bách. (平叔云: 初定兩稅時，絹一匹直錢三千，今絹一匹，直錢八百。)
Vậy là 1 thất lụa được khoảng 800 tiền, tương đương với 4 hộc thóc, vậy mỗi lần viết văn, sơ sơ lãnh nhuận bút là 2000 hộc thóc, dư dả để phong lưu cả năm, khỏe quá là khỏe.
