Tác giả: Karl Jaspers
Thể loại: Khoa Học - Giáo Dục
Link reader: Chưa có
Lời giới thiệu:
"Ý niệm đại học" là một trước tác quan trọng của triết gia Karl Jaspers và đã được dịch sang tiếng Việt vào năm 2012 (Hà Trọng Vũ và Mai Sơn dịch, Đại học Hoa Sen và Hồng Đức xuất bản, 2013). Bản dịch tiếng Việt chưa đến 200 trang khổ nhỏ nhưng có đến hai lời giới thiệu của hai người rất danh tiếng trong giới triết học Việt Nam: một của dịch giả, nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn và một của Giáo sư Lê Tôn Nghiêm (1926-1993) làm bằng đại học
Cả hai lời giới thiệu, ngay ở đầu đề, đã không ngần ngại khẳng định, rằng, Ý niệm đại học, đã và sẽ luôn “như một giá trị cốt lõi” và là “những mạch sống tinh thần của đại học”. Tại sao đạt đến giá trị kinh điển và bằng những liều lượng kích thích t.ư duy nào mà cuốn sách, ra đời cách đây hơn 70 năm, của một triết gia hàng đầu ở phương Tây trong thế kỉ 'Chủ đề cấm tại BNS''Chủ đề cấm tại BNS', Karl Jaspers (1883-1969), lại có thể mang đến cho hai độc giả thuộc hàng tinh hoa của Việt Nam, ở hai thời điểm có những biến động giáo dục đại học khác nhau (miền Nam trước 1975 và cả nước hiện nay), những thu nhận mang sức mạnh khai sáng và định hướng cho việc đề đạt tinh thần tạo dựng nền đại học Việt Nam, đến vậy? Xin giới thiệu toàn văn bài giới thiệu của nhà nghiên cứu Bùi Văn Nam Sơn dưới đây như để trả lời cho câu hỏi trên và đồng thời, khuyến nghị độc giả quan tâm có thể tìm đọc trọn vẹn "Ý niệm đại học" để có thu nhận tri thức riêng cho mình làm bằng đại học
“Ý niệm đại học” là cách dịch tinh tường và tinh tế nhan đề tác phẩm nổi tiếng của Karl Jaspers. Bởi, “Idee/Idea” ở đây không có nghĩa đơn giản là “ý tưởng”, theo nghĩa là “suy nghĩ” hay “ý kiến” nào đó về đại học. Jaspers, một trong những triết gia hàng đầu của thế kỷ 20, đã cố ý sử dụng thuật ngữ “Ý niệm” tiêu biểu của bậc tiền bối là Immanuel Kant để chỉ Nguyên tắc của lý tính, lý tưởng để vươn tới tuy không bao giờ đạt được trọn vẹn, như ngôi sao Bắc đẩu dẫn đường cho kẻ lữ hành. Vâng, theo Jaspers, quả có một Ý niệm về đại học, và Ý niệm này (xin viết hoa để phân biệt!) là Tinh thần sống động, là Hồn của làm bằng đại học
Nhưng, một khi phải bàn về “Ý niệm đại học” là mặc nhiên thú nhận rằng Ý niệm ấy đang bị xem nhẹ, ánh sáng dẫn đường ấy đang bị lu mờ, hồn cốt ấy đang phai nhạt và có nguy cơ tan biến. Tương lai cho nền đại học đã bị sa đọa như thế phụ thuộc vào sự khôi phục Tinh thần nguyên thủy. Jaspers thừa biết rằng con đường trở về lại với thời cổ điển là vô vọng, nhưng một sựtái tạo theo tinh thần của Humboldt trong những điều kiện kinh tế-xã hội mới mẻ là cần thiết, và, hơn thế, là có thể làm được. Theo Jaspers, đại học hiện đại đứng trước sự chọn lựa: “hoặc thành công trong việc giữ vững nền đại học (…) bằng sự tái sinh của Ý niệm trong nỗ lực kiên quyết hiện thực hóa một hình thái tổ chức mới, hoặc đại học sẽ cáo chung trong tính chức năng [đơn thuần] của những cơ sở khổng lồ đào tạo những chuyên viên khoa học-kỹ thuật”.
Trích lời giới thiệu của Bùi Văn Nam Sơn:
Ý niệm, theo đúng nghĩa, không phải là “sáng kiến” chủ quan, mà là kết quả của lao động trí tuệ, vì thế, không thể tìm thấy nó một cách dễ dàng trong đời thường. Không một cơ quan, tổ chức hay xã hội nào có thể trường tồn mà không tìm ra và bảo vệ những giá trị cốt lõi. Hiểu theo nghĩa ấy, biết đâu Ý niệm có khi mạnh hơn thực tại, vì nó định hình thực tại?
