Taotao3839
Phàm Nhân
Tả Cảnh Hành Động Nhưng Bằng Con Chữ Tĩnh!

Mới đầu năm mà nghèo đói đã quấn thân, rất lâu nhóm dịch mới có bài viết mới.
--*--

Vậy đã bao giờ bạn tự hỏi tình huống diễn ra trong đầu của Tác giả và Dịch giả, có khác gì với mình trong vai trò một Độc giả không?
Có hay không?
Để trả lời cho câu hỏi này chúng ta sẽ bắt đầu từ những khái niệm cơ sở và những quan điểm riêng cá nhân của nhóm dịch “Giáo Viên Bình”.
---**---

Điều đầu tiên cần phải để tâm là góc nhìn tình huống truyện.
Tác giả của bộ truyện mà bạn đang đọc chắc chắn đang miêu tả cảnh hành động dưới góc nhìn chủ quan, thường được núp bóng dưới góc nhìn thứ nhất, thứ ba giới hạn, hay thứ ba toàn tri (toàn năng, góc nhìn của thần).
Vì sao nhắc điều này? Đơn giản như sau, với góc nhìn chủ quan, Tác giả nếu non tay sẽ vướng những lỗi sạn mà từ góc nhìn chủ quan khó phát hiện, nếu dịch & biên phát hiện ra, có thể lựa chọn, bê nguyên phần sạn vào truyện dịch để bám sát nguyên tác hoặc lược bỏ phần không phù hợp, thay thế bằng một nội dung khác.
Ví dụ:
Chiến đấu nhanh như chớp nhưng vừa đánh lại vừa có thoại miên man. Trước khi đánh phải báo danh xưng tên, xưng chiêu để cho kẻ địch thâm thù đại hận mà nhân vật muốn tiêu diệt ngay lập tức, có cơ hội thoát khỏi cái chết trong thời khắc ‘ngay lập tức’ đó.
Thứ hai, thiết lập đoạn hành động là công việc của Tác giả. Dịch giả sẽ chỉnh lý sao cho hợp lý và mượt mà. Người đọc hoàn toàn có thể thả trôi thư giãn theo tình tiết của truyện.
- Với bạn đọc đơn giản là đọc, hiểu và trải nghiệm, nhưng với Tác giả và dịch giả thì việc miêu tả lại cho người khác không hề đơn giản.
Ví dụ: Bạn mường tượng trong đầu được những cảnh hành động trên giường đầy cảm xúc ướt át, tình tứ vừa qua trong ngày và đêm 08/3, nhưng đặt bút lên giấy hay đặt tay lên bàn phím lại không thể miêu tả lại mà vẫn giữ được cảm xúc trọn vẹn.
- Với Tác giả, những cảnh hành động đối kháng phải nhằm mục đích gây ra mâu thuẫn hoặc giải quyết mâu thuẫn giữa hai bên. Chí ít nó phải tạo ra được một chi tiết nào đó có ảnh hưởng đến cốt truyện diễn ra phía sau, hoặc tạo ra một động lực nào đó cho nhân vật, khiến nhân vật nhận ra được ưu khuyết của bản thân, thay đổi nhận thức.
Ngoài ra, những phân đoạn đối kháng này cũng là một cơ hội tốt để lột tả tính cách của nhân vật thông qua cách chiến đấu, cách nhân vật suy nghĩ khi bị đẩy vào tình huống sống còn.
- Với Dịch giả, không phải Tác giả nào cũng học võ, cũng am hiểu các kỹ năng chiến đấu, nhưng người dịch hoàn toàn có thể bổ khuyết truyện dịch với sự tự học, tận dụng sự đa dạng, vốn từ ngữ phong phú của tiếng Việt, để xử lý các lỗi lặp từ, dùng biện pháp tu từ so sánh, ẩn dụ, hoán dụ với nghĩa tương tự nghĩa gốc, hoặc sử dụng các từ láy tượng thanh hay tượng hình để nhấn mạnh các tình tiết, gợi hình và gợi thanh hơn phù hợp với người đọc Việt.
- Khi Tác giả, Dịch giả đã có kinh nghiệm, nếu cần hình thành một cảnh hành động, họ sẽ tự nhận thức ra trong đầu khái quát về bố cục của cảnh hành động và mục đích của cảnh hành động. Từ đó họ có thể viết, dịch theo ý và theo ngữ cảnh.
Ví dụ: Bố cục cảnh hành động đối kháng diễn ra tại đâu, thời điểm nào, giữa một với một, một với nhiều, hay nhiều với nhiều? Cảnh hành động có chiến thuật hay không có chiến thuật, đơn giản hay phức tạp, đối chiến bằng kỹ năng vật lý hay phi thường? Mục đích cảnh hành động để nhân vật khoe mẽ kỹ năng, lột tả nhân vật hay để cho mạch truyện tiến tới, kịch tính hơn.
Điểm cuối cùng tính logic/thực tế trong đoạn đối kháng.
Ở đây mình muốn nói đến plot armor. Thuật ngữ này ý chỉ nhân vật chính thường được bảo vệ, bao bọc đến mức không chết cũng không bị thương một cách phi lý chỉ vì đó là nhân vật chính.
Điều này thường xuyên xuất hiện ở những bộ main bá, vô địch lưu. Không những nhân vật chính luôn chiến thắng một cách thần kỳ (và hiển nhiên) khi đối mặt với những đối thủ đẳng cấp hơn mà tốc độ hồi phục của nhân vật chính cũng hết sức quỷ khốc thần sầu đầu lâu xanh mắt. Nói chung là vô lý đến mức nhảm nhí. Thậm chí, một nhân vật chưa qua huấn luyện lần nào nhiều khi cũng có thể thắng được một danh tướng đại tài!
Và tất cả những ý kiến trên sẽ thường là cảm xúc của người đọc.
Còn người dịch và biên lại không quá chú trọng vào điểm này. Do họ tập trung vào chuyên môn, một phần vì chai sạn do dịch biên nhiều tác phẩm đã có quá nhiều cảnh đối kháng, một phần nhỏ khác lại sẽ từ chối ngay khi nhận truyện dịch không phù hợp.
Riêng với tác giả đôi khi là lười viết, đôi khi viết cho nhàn tay hoặc vì sở thích văn phong cá nhân.
Ví dụ: Best Thanos búng tay là kẻ địch chết tức khắc, liếc mắt là thần hồn câu diệt, một tát bay một ngọn núi đối thủ run sợ vỡ tim mà chết…
---***---

Truyện “Bá Chủ Mạt Thế”
Một bộ truyện chuyên về xử lý các pha hành động đối kháng bằng ngôn từ câu chữ, liên tục nhưng không gây nhàm chán.
Thứ nhất, “Bá Chủ Mạt Thế” thường sử dụng các câu văn ngắn. Do các cảnh đối kháng diễn ra rất nhanh nên nhịp truyện hành động đối kháng cũng không được phép chậm lại, tiết tấu truyện sẽ đảm bảo tính liên tục liền mạch rõ ràng.
Thứ hai, “Bá Chủ Mạt Thế” miêu tả cảm xúc và tâm lý chứ không thuật lại. Với cách miêu tả này bộ truyện dịch sẽ giúp độc giả dễ nhập tâm vào nhân vật và tạo ra cảm giác như chính mình đang tham gia vào trận chiến.
Thứ ba, “Bá Chủ Mạt Thế” tận dụng đủ năm giác quan, trực quan và nhiều góc nhìn sáng tạo khác để làm cảnh đối kháng sinh động hơn.
Ví dụ:
Với góc nhìn sáng tạo như nhân vật né được một đòn tấn công, nhưng khi nhìn ra sau, đòn đánh ấy đã chẻ đôi một tảng đá to.
Thính giác: tiếng xương gãy, tiếng núi lở, tiếng lửa cháy phừng phực, tiếng khóc than… dùng để tạo hiệu ứng.
Mùi và vị thường đi chung với nhau: Mùi máu, mồ hôi, hoặc những “mùi” trừu tượng hơn như mùi chết chóc, mùi thi thể,… Một số trường hợp còn sử dụng một mùi đặc trưng để xây dựng tình tiết về một nhân vật giấu mặt. Vị mặn, đắng, chua cay, ngọt, vị ghê tởm…
Xúc giác: miêu tả sức nóng, cảm giác đau, tê liệt…
Thị giác: Bóng đen mờ mịt từ xa, ánh sáng, bóng tối, màu sắc…
Cuối cùng “Bá Chủ Mạt Thế” dùng những động từ đặc tả đan xen với những động từ đơn thuần, kết hợp với trạng từ trạng ngữ. Làm tăng tính hành động trong từng phân cảnh chiến đấu.
Những từ đơn thuần như “đấm, đá, đâm, chém,…” những từ mạnh hơn như “thọi, thụi, xả, chặt, xiên, vung…” Về trạng từ, dùng đan xen phù hợp những cụm như “đột ngột, hấp tấp, bất ngờ, đột nhiên…”

Link: https://bachngocsach.vip/truyen/ba-chu-mat-the/594.html